Romantyk Friedrich najbliższy jest może współczesnej, zwłaszcza polskiej, tak ukorzenionej w romantyzmie wrażliwości, ale flandryjska kultura ludowa i teologia, filozofia, polityka czy poezja XV i XVI wieku, niezbędne do pełnego "wyklarowaia idei" Breughela nie jest zapewne znana Vardze lepiej niż współczesna kultura medialna czy
Motyw literacki. Motyw filmowy. Motyw w kulturze. Motyw – co to właściwie jest? Wiecie, że znajomość motywów literackich to podstawa dobrego wyniku na maturze z języka polskiego? Poważnie, warto się przyłożyć do ich opracowania i porozmyślać w domu nad poszczególnymi tematami. W ten sposób oszczędzisz sobie stresu, zyskasz cenny czas oraz zwiększysz prawdopodobieństwo trafienia w klucz ze swoimi przykładami! Same plusy. Żeby było jeszcze łatwiej i przyjemniej, na samym dole posta załączam schemat opracowania motywu literackiego, jest gotowy do druku. Schemat ten ułatwia ułożenia sobie mapy myśli, dotyczącej danego tematu. Pobieraj i drukuj, nie zwlekaj! W dalszej części posta dowiesz się jak rozumieć pojęcie motywu literackiego, gdzie można je odnaleźć i jak je interpretować. Opracowałam też dla Was niektóre, często pojawiające się na maturze, motywy. Korzystajcie! Lecz będzie ich sporo więcej, bo wciąż je opracowuje (: Zaglądaj więc, aby sprawdzać, czy coś nowego nie pojawiło się w poście. Czujność możesz uśpić obserwując mnie na Instagramie – tam informuję o wszystkim na bieżąco. TEORIA Skojarz sobie pojęcie MOTYWU z #. Takim samym, który możesz odnaleźć pod zdjęciem na Instagramie. Dlaczego to miałoby się łączyć? Motyw to pewne uniwersalne HASŁO, które pojawia się w kulturze, sztuce lub literaturze. A nawet wszystkich tych dziedzinach na raz. Jest to pewne słowo/wyrażenie, które kojarzy się społeczeństwu w podobny sposób. Słownik Języka Polskiego PWN podaje następującą definicję motywu (jedną z wielu): 2. «idea, wątek lub postać utrwalone w kulturze, powtarzające się w utworach literackich różnych epok; też: najmniejszy niepodzielny element rzeczywistości przedstawionej w utworze» PRAKTYKA Weźmy na warsztat wybitny dramat, ale również popularną jego ekranizację, jaką jest sztuka Williama Szekspira – ‍”Romeo i Julia”. Wyobraź sobie, że dramat ten (lub film) miałby być zdjęciem na Instagramie -jakkolwiek to wyobrażenie jest dla Ciebie abstrakcyjne. Co byś napisała/napisał? #miłość #śmierć #rodzina #kłótnia #rodzina #kobieta #mężczyzna #trucizna #samobójstwo #przeznaczenie #cierpienie #tragizm #fatum #bunt (wobec zasad) #balkon … a da się jeszcze sporo więcej! OPRACOWANIA PRZYKŁADOWYCH MOTYWÓW LITERACKICH I KULTUROWYCH: Motyw Miasta Miasto pojawia się w wielu utworach: „Lalce” (Warszawa), „Zbrodni i karze” (Petersburg), „Panu Tadeuszu” (wieś – Soplicowo), Przedwiośniu (Baku, Warszawa), a także w wielu innych utworach. Miasto/miejsce ma bardzo duże znaczenie dla utworu i akcji. Niejednokrotnie jest czymś więcej niż tylko tłem wydarzeń. Często bezpośrednio wpływa na uczucia czy działania bohaterów- tak dzieje się w przypadku „Zbrodni i kary” oraz „Lalki”. Rodion Raskolnikow jest przytłoczony i sfrustrowany podziałami społecznymi w mieście, w którym żyje. Filozofia, którą się kieruje, spotęgowana jest właśnie przez miasto, w którym przyczyna jego frustracji widoczna jest w sposób materialny. Lalka przedstawia motyw miasta na dwa sposoby- jako to o dobroczynnym wpływie (Paryż) oraz to o destrukcyjnym (Warszawa). Wydawać się może, że Warszawa wręcz dusi bohatera, wysysa z niego entuzjazm, za to Paryż dodaje mu chęci do życia i inspiruje go do działania. Nie bez powodu tłem trudnej miłości Łęckiej i Wokulskiego jest właśnie miasto. Podsyca ono wewnętrzne konflikty i niespełnioną miłość. Motyw społeczeństwa / przekroju społecznego Inaczej przekroju społeczeństwa lub po prostu: motyw społeczeństwa. Motyw ten pojawia się w wielu tekstach kultury. Często nieświadomie nasza uwaga mknie w inne zaułki pisarskich lub reżyserskich wizji świata przedstawionego. A szkoda, ciekawe czy wiesz, w jak wielu utworach ten motyw się pojawia? Należałoby zacząć od kilku słów o epokach. Motyw społeczeństwa nie występuje w każdej epoce. Zainteresowanie specyfiką grup społecznych, ich zróżnicowaniem i konsekwencjami tych odmienności, interesowali się szczególnie twórcy doby pozytywizmu. Wówczas August Comte przedstawił swoją wizję społecznych podziałów, różnic i zależności – SOCJOLOGIĘ, czyli naukę o społeczeństwie właśnie. W pozytywistycznej/młodopolskiej literaturze podziały społeczne zauważalne są szczególnie w „Lalce” (arystokracja, mieszczaństwo oraz biedota), „Zbrodni i karze” (najbogatsza warstwa społeczna oraz ludzie żyjący w skrajnym ubóstwie), czy „Weselu” (zjawisko ludomanii, znane tez jako chłopomania, kontra ludność miast). Dostojewski w dziele „Zbrodnia i kara” ukazuje destrukcyjny wpływ podziałów społecznych na głównego bohatera – Rodiona Raskolnikowa. Młody student nie godzi się, na życie w biedzie, która ogranicza realizacje jego potencjału, żyjąc tuż obok przepychu i pozłacanych domów ludzi, którzy (zdaniem Rodiona) nie zdziałają w świecie tyle, co on. Motyw społeczeństwa w tym utworze ukazany jest w formie skrajnej i destruktywnej wizji miasta, przeciętego na pół grubą kreską finansowej wyższości. „Lalka” jest narracją pilnego obserwatora, zmieniających się czasów, który w fabularnej opowieści zawarł troski i frustracje związane ze społeczeństwem polskim. Autor demaskuje obłudę oraz zakłamanie arystokracji (Łęccy), ukazuje wartość i wrażliwość średniej klasy społecznej (Rzecki oraz sam Wokulski) oraz walczy ze stygmatyzacją ubogich mieszkańców Powiśla (Marianna). Motyw drabiny społecznej jest literackim krzykiem o rozsądek i wrażliwość na ludzi żyjących obok nas. Niesie też ze sobą wartość dydaktyczną – uczenia się na błędach wcześniejszych pokoleń w nieustannych próbach tworzenia lepszego społeczeństwa. Motyw miłości To motyw, który niezwykle często pojawia się w tematach prac maturalnych. Dlatego warto opracować go przed czasem – przemyśleć, jakie inne motywy się z nim wiążą oraz jakie konteksty literackie go łączą. Motyw miłości może być rozpatrywany na kilka różnych sposobów: miłości spełnionej, miłości nieszczęśliwej, miłości platonicznej, rodzicielskiej, miłości małżeńskiej, miłości destrukcyjnej – prowadzącej do samozagłady. Werter to bohater utworu „Cierpienia młodego Wertera”, autorstwa Goethego. Młody mężczyzna wprowadza się do miasteczka, gdzie poznaje Charlotte (według niektórych przekładów Szarlotę, w skrócie Lottę). Zakochany bez pamięci Werter, nie może jednak spełnić swych pragnień pozostania na zawsze blisko Lotty. Relacja rozwija się, a z jej rozwojem, Werter dowiaduje się o… zaręczynach ukochanej. Lecz nie ze sobą – jakżeby inaczej – z Albertem, mężczyzną, którego Werterowi przyjdzie dopiero poznać. Sytuacja jest patowa – bohater beznadziejnie zakochany w narzeczonej przyzwoitego człowieka, którego Werter lubi i szanuje, nie wie co robić. Ostatecznie Charlotta wychodzi za mąż za Alberta, co jest źródłem rozpaczy i niewyobrażalnego bólu, który byłby w stanie pojąć tylko ten, kto doświadczył siły prawdziwej miłości. Werter traci sens życia- barwy stają się wyblakłe, zapachy nijakie, smak jałowy. Bohater przeżywa weltschmerz – tak zwany, ból istnienia. Życie nieszczęśliwie zakochanego staje się uporczywym przypomnieniem o niespełnionej miłości. Autodestrukcyjne uczucia doprowadzają do samobójstwa Wertera. Przykładem miłości spełnionej jest relacja Tadeusza i Zosi („Pan Tadeusz”), miłości platonicznej relacja Laury i Wertera („Kordian”), rodzicielskiej relacja Ojca Goriot i jego poświęcenie dla córek („Ojciec Goriot”), miłości małżeńskiej – starsze małżeństwo („Kamizelka”). Motyw dzieciństwa Motyw dzieciństwa nie jest popularny w maturalnym kanonie tematów. Jednak niegdyś popularny nie był motyw tęsknoty lub wyobraźni – mimo to nie przeszkodziło to w ułożeniu tematu egzaminacyjnego z właśnie tym motywem. Dlatego dziś zmierzymy się z nim w prosty i przyjemny sposób. Motyw dzieciństwa bardzo wyraźnie pojawia się w sonecie Leopolda Staffa pt. ”Dzieciństwo”. Wizja pierwszych lat życia przedstawiona jest przez podmiot liryczny jako czas tajemniczy, barwny i sielankowy. Dziecko kreowane przez autora jest beztroskie, a przygody które przeżywa pozostawiają w pamięci dorosłego ślad pięknej retrospekcji do prześwietlonych słonecznym blaskiem wspomnień. Zagubione klucze i klasery, pełne pocztowych znaczków, zostają jednak zamknięte w czasoprzestrzeni dzieciństwa, a dostępne pozostają jedynie dla melancholijnej pamięci podmiotu lirycznego. Jest to wizja dzieciństwa jako czasu pięknego, pełnego przygód i ciepła. Wyobraźnia potrafi zbudować niezwykły świat, w którym absurd może stać się przyjemną częścią impresji doznań. Tak dzieje się w świecie Brunona Schulza, gdzie Józio przemierza ulice rodzinnego miasta, błądząc po alejkach, niczym w labiryncie. Po drodze trafia na tytułowe sklepy cynamonowe, których asortyment zdaje się być kunsztem dziecięcej, dzikiej wyobraźni, żądnej przygód i niezwykłych obrazów. Dzieciństwo Józia przypina sen, którego nie zakończy uszczypnięcie w ramię, a jedynie przeczytanie ostatniej strony zbioru opowiadań autora. Motyw dzieciństwa pojawia się również w filmie „Marzyciel”. Historia przedstawiana w filmie dotyczy twórcy Piotrusia Pana, którego rolę odgrywa Johnny Depp. Z całego serca polecam obejrzenie filmu przed maturą – piękny sposób na poznanie nowych motywów. Motyw patriotyzmu/patrioty Patriotyzm to często poruszany temat w tekstach kultury. Historia Polski ukazuje jak ważne jest pielęgnowanie wartości, które budują naród prowadzą do dalszego rozwoju. Wzorce patriotyczne pojawiają się na przełomie wielu epok literackich. Szczególnie często pojawiają się od czasu romantyzmu. Rozbiory Polski postawiły naród w sytuacji zagrożenia i rozpaczy. Nic więc dziwnego, że wielu twórców swoje dzieła tworzy w oparciu o temat odzyskania niepodległości. Do matury należy pamiętać o koncepcjach trzech wieszczów narodowych. Wieszczyć oznacza „przepowiadać przyszłość”, „wróżyć” , co bezpośrednio odnosi się do przedstawianych przez wieszczów poglądów na sposób odzyskania wolności Polski. Mesjanizm prezentowany jest jako postawa bierna, zakładająca szczególną rolę Polski w Europie. Podczas Wielkiej Improwizacji Konrada (Dziadów cz. III) padają słowa „Polska Chrystusem narodów!”, co podkreśla podobieństwo męczeństwa (inaczej martyrologii) narodu polskiego oraz Jezusa, jako Mesjasza. Koncepcja Adama Mickiewicza zakłada, że Polska, podobnie jak Chrystus, zmartwychwstanie po przeżytych mękach i pozornej klęsce. Inne podejście przedstawiane jest przez Juliusza Słowackiego (jakżeby inaczej!). W Wielkiej Improwizacji Kordiana padają słowa „Polska Winkelriedem narodów!”, które przedstawiają opozycyjną wizję drugiego wieszcza- prezentuje on koncepcje aktywną, podkreślając, że Polska (podobnie jak legendarny rycerz Arnold Winkelried) musi wbić metaforyczną włócznię wroga w swe serce, aby zwyciężyć. Trzecia koncepcja odzyskania niepodległości głoszona była przez Zygmunta Krasińskiego (Nie-Boska komedia) i jest nią prowidencjalizm (założenie, iż wszystko zależne jest od opatrzności, sił wyższych; jest to koncepcja bierna). Niezaprzeczalnie wszystkie trzy koncepcje, głoszone przez bohaterów dramatów romantycznych (Konrad, Kordian, Hrabia Henryk lub inaczej Mąż), łączą w sobie prometeizm – czyli poświęcenie się dla dobra ogółu- który często łączy się z buntem wobec, dotychczas przyjętych, wartości wyższych. Patriotyzm objawia się także w utworze „Przedwiośnie”, poprzez przedstawienie trzech koncepcji na odbudowę Rzeczypospolitej. Patriotyzm jak malowany, pojawia się także na obrazie Jana Matejki „Stańczyk”, gdzie nadworny błazen jako jedyny dostrzega tragizm sytuacji utraty Smoleńska. Z dala od hucznej zabawy w królewskich komnatach, mężczyzna duma nad losami ojczyzny z troską, która objawia się pod wyrazem głębokiego smutku, mającego się na twarzy postaci. Wyrazem prawdziwego patriotyzmu jest także opisane przez Adami Mickiewicza życie polskiej szlachty w epopei narodowej „Pan Tadeusz”, której celem było pokrzepienie serc Polaków oraz zachowanie piękna szlacheckiego życia dla potomnych. Współczesność również nie zapomina o wątkach patriotycznych: „nie pytaj o Polskę” to utwór Obywatela gdzie przedstawienie Polski, jako spersonifikowanej postaci kobiety, jest dowodem szczególnej miłości do ojczyzny i narodu, która zakrawa o absurd, w rzeczywistości przykrytej grubą warstwą PRL-owskiego kurzu. Jeżeli nie znacie- zachęcam do przesłuchania i przeczytania tekstu piosenki, nie pożałujecie! Plik do pobrania – schemat opracowania motywu literackiego: Opracowanie motywu Zapraszam Cię na mojego Instagrama, gdzie niemal codziennie dzielę się z obserwującymi masą maturalnej wiedzy z języka polskiego! A jeżeli potrzebujesz pomocy w maturalnych powtórkach, nie wiesz jak je zaplanować i od czego zacząć, zapraszam do zapoznania się z przygotowanym przeze mnie materiałami powtórkowymi 17 Idem, Polska w czasach niepodległo ści i II wojny wiatowej (1918–1945), Kraków–Warszawa 2001; Cz. Brzoza, A. L. Sowa, Historia Polski 1918–1945, Kraków 2006 (czW niepodlegęść: łym państwie 1918–1939). 18 Wspomniany tom dokumentów Podst ępne uwi zienie profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego Uważam tom za bardzo cenny i interesujący ogląd problematyki haptyczności w kulturze – nie tylko europejskiej. Obserwacje obejmują szeroki i zróżnicowany zakres zjawisk artystycznych – literaturę różnych języków i obiegów, malarstwo europejskiego kanonu i współczesne eksperymenty artystyczne, film, praktyki performatywne, gry internetowe, cyberpoezję. Autorzy czerpią inspiracje metodologiczne z różnych obszarów humanistyki, tom wprowadza w związku z tym rozbudowane instrumentarium pojęciowe stosowane dziś w badaniach nad haptycznością oraz panoramę stanowisk – od antyku po współczesność. Różnorodność perspektyw wydobywa i uzmysławia zarówno problemy sporne i punkty aporetyczne badań, jak i ich obszary wspólne i kluczowe tradycje. Zebrane w tomie prace przekonują, że na gruncie polskim zainteresowanie zagadnieniami zmysłów i cielesności łączone bywa z rozmaitymi nurtami i tendencjami badawczymi – nie tylko sensory studies, somaestetyką czy antropologią doświadczenia, ale też studiami nad pamięcią, afektami i wizualnością, teorią aktora-sieci, krytyką feministyczną, queer studies, performatyką, disability studies. Z recenzji prof. dr hab. Eugenii Prokop-Janiec TytułW kulturze dotyku? Dotyk i jego reprezentacje w tekstach kultury Językpolski WydawnictwoNomos ISBN978-83-7688-446-2 Rok wydania2016 Wydanie1 Liczba stron334 Formatpdf Dane ogólne Format pliku ebook Ten produkt nie ma jeszcze opinii Książka Katarzyny Szkaradnik stanowi rekonstrukcję „autoportretu rozproszonego” Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły, na który składaj „Świat zepsuty” - Ignacy Krasicki formułuje postulat powrotu do źródeł. Według poety Polacy mieli poczciwych przodków, którzy zbudowali potężne państwo, żyli w cnocie, prostocie, odznaczali się surowością obyczajów. W czasach Krasickiego jest zupełnie inaczej. Autor przedstawia długą listę wad Polaków: upadek obyczajów i anarchia, przyjmowanie pozorów za wartości autentyczne, bezbożność, demoralizacja, brak wyraźnych zasad moralnych, upadek instytucji życia zbiorowego. W państwie i społeczeństwie nie dzieje się dobrze, jednak podmiot liryczny dostrzega cień nadziei na poprawę sytuacji - sygnalizują to ostatnie wersy utworu. By naród mógł się moralnie odrodzić, znów stać się silnym, niezbędne jest powszechne zrozumienie źródeł zła. Używając metafory ojczyzny jako tonącego okrętu, poeta przedstawia ponure wizje przyszłości, przeciwstawiając im piękną przeszłość kraju. „Pijaństwo” – Ignacy Krasicki krytykuje jedną z wad narodowych, której nie sposób wyplenić. Tłumaczy, że do takiej sytuacji doprowadziła miedzy innymi źle pojmowana gościnność, a wzrost nastrojów patriotycznych i animuszu wojennego pod wpływem alkoholu prowadzi do bójek w obronie opacznie rozumianego honoru. „Powrót posła” – Julian Ursyn Niemcewicz w swej komedii politycznej, obok wątku miłosnego, przedstawia poglądy podzielonej wówczas szlachty. Podkomorzy wraz z synem są zwolennikami reform, zaś konserwatysta Gadulski opowiada się za istniejącym systemem politycznym i zachowaniem liberum veto. „Mazurek Dąbrowskiego” - Józef Wybicki, odwołując się do znanych wydarzeń z historii naszego kraju: zwycięstw nad Szwedami, powstania kościuszkowskiego, bitwy pod Racławicami, żywi wiarę w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Postawy Czarnieckiego, Kościuszki są wzorcem patriotycznego zachowania. Przykładem wybitnego Polaka jest też w wierszu generał Henryk Dąbrowski, a obrazem zwycięskiej realizacji planów - Napoleon Bonaparte. Dąbrowski, towarzysząc armiom Napoleona, ma doprowadzić legionistów do wolnej Polski, do niego kierowane są słowa refrenu wypowiadane przez żołnierzy legionów. Polska istnieje, chociaż nie ma państwa, bowiem trwa naród. „Dziady cz. III” – Adam Mickiewicz swój dramat poświecił pamięci narodowych męczenników. Ukazał sytuację narodu po klęsce powstania listopadowego i postawy społeczeństwa wobec zaborcy od postaw patriotycznych na przykładzie młodzieży wileńskiej, przez prześladowania, jakie dotknęły Czchowskiego i syna pani Rollison, po ugodowe, a czasem służalcze zachowania osób publicznych w scenie balu u senatora. Autor porównuje nasz naród do lawy, która choć z wierzchu „zimna i plugawa”, to jej wewnętrznego ognia nic nie jest w stanie ochłodzić. Przedstawia ideę mesjanizmu narodowego; nazywa Polskę „Chrystusem narodów”, sugerując, że cierpienia Polski wybawią inne kraje. strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij

reżyseria- Woody Allen. Podróż, którą odbywa Mały Książę, staje się dla niego źródłem wielu cennych doświadczeń. Pozostając na swojej asteroidzie, nie mógłby zdobyć takiej wiedzy, jaką udało mu się zyskać w czasie wyprawy. To właśnie wędrówka spowodowała, iż zaczął dostrzegać rzeczy wcześniej niedostrzegane.

Jak większość osób, które tutaj zaglądają, wie, na co dzień zajmuję się kształceniem młodzieży w zakresie literatury i języka. Mówiąc prościej: jestem polonistką. I chociaż (na ten moment) żadnej z klas technikum nie uczę, to jednak na maturach swoje odsiedziałam. I jedyny Pan Bóg wie, ile głupot się nasłuchałam. Ja rozumiem, że nerwy, stres, że nie lubią polskiego, że umysły ścisłe albo dusza artysty, ale gdyby tak włożyć minimum wysiłku i przeczytać chociaż kilka lektur (z gwiazdką!), to od razu stres byłby mniejszy, głowa nie taka znowu pusta i egzaminator mniej rozwścieczony. Uwierz mi: da się. Ja na studiach czytałam 50 książek na semestr (4-miesięczny!), a Ty nie dasz rady tych kilku w 3 czy 4 lata? Dobre sobie! Komedia pomyłek Wiadomo, że czasami zdarzają się przejęzyczenia, dlatego zwyczajowo komisja w swej wspaniałomyślności dopytuje, powtarza, za pomocą intonacji sugeruje, że coś było (bardzo) nie tak. Bywa, że maturzysta ocknie się, poprawi i wtedy problemu nie ma, gorzej jest jednak, kiedy brnie dalej w swoje bagienko. Jakie więc najgłupsze informacje udało mi się uzyskać od zdających? Romeo i Julia postrzelili się z miłości: ona zabiła jego, a on ją. Proste? „Lalka” jest poezją. I nie, nie chodziło tutaj o wyjątkowe doznania, ale o wiersz. „Treny” napisał Jan… Matejko. A Kochanowski pewnie w tym czasie malował „Bitwę pod Grunwaldem”. Najświeższe zaś doniesienia mówią o tym, że Jacek Soplica wziął ślub, upił się, a po pijaku zabił swojego przyjaciela, bo mieli spór o zamek. Tylko Ewy tam zabrakło. Stolnik zaś przygotował dla Soplicy CZARNĄ MAŹ, bo chciał go otruć, jednak Jacek się zorientował, że to spisek (zamach?) i nic nie zjadł. Biedny. No dobrze, ale dlaczego właściwie o tym wspominam? Otóż dzisiaj chciałam się z Tobą podzielić lekturami, dzięki którym będziesz w stanie odpowiedzieć na zdecydowaną większość tematów egzaminacyjnych. Biorąc pod uwagę artykuł, który kilka dni temu wywołał burzę w sieci, a w którym posądzano Ministerstwo, że obarcza biednych przyszłych maturzystów czytaniem AŻ 6-7 książek rocznie, podam Ci moje TOP 5. Żeby nie było, że jestem gołosłowna, podrzucę Ci przykładowe pytania z tegorocznej matury ustnej. Zapraszam! Biblia Tak, dobrze czytasz. I nie, to, że nie wierzysz w Boga nie ma tutaj nic do rzeczy. Dlaczego? A dlatego, że jest tutaj traktowana jako tekst kultury – nie jest wartościowana pod względem prawdziwości czy ewentualnej umiejętności nawracania niewierzących, ale jest najzwyklejszym tekstem literackim, który można analizować, interpretować i czynić punktem wyjścia do rozważań na różne tematy. A jest ich całkiem sporo. Wątki biblijne w dziełach literackich (i nie tylko) to temat, który pojawił się w zeszłym roku i w tym znowu. Pytania różniły się tylko tekstem źródłowym, który należało omówić. I powiedz mi teraz: jak bez znajomości Biblii odnajdziesz te wątki w innych tekstach? Poza tym mamy tutaj też miłość (Pieśń nad pieśniami), stosunek człowieka do Boga, stylizację językową, motyw apokalipsy, motyw brata, zabójstwa, nauczyciela, ojca, matki, syna, stworzenia świata, pokonywania przeciwności losu i wiele, wiele innych. W jaki sposób twórcy w swoich dziełach przedstawiają ludzkie słabości? (Kain i Abel) Jak twórcy w swoich dziełach przedstawiają krainy szczęścia i dostatku? (raj) Jaki obraz człowieka w sytuacji wyboru przedstawiają twórcy? (Kain i Abel, Hiob) Jak postrzegana jest mądrość w tekstach kultury? (Bóg jako mądrość) Motyw kobiety w tekstach kultury. (Ewa!) Mitologia Podobnie jak Biblia, tak i Mitologia, ma w sobie wiele historii, a co za tym idzie, po zaznajomieniu się z jej treścią, można omówić wiele wątków, które mogą pojawić się na maturze. W tym roku najtrudniejszym pytaniem, które się przytrafiło był motyw ikaryjski w tekstach kultury. I powiedz mi, jak omówisz motyw, skoro nie znasz mitu o Dedalu i Ikarze? A jak odwołasz się do mitologizmów albo ogółu związków frazeologicznych? I znowu, mamy tutaj przecież motywy winy i kary, miłości matki do córki, pór roku czy przyrody w ogólności, poświęcenia, stworzenia świata, wojny, podstępu i tak dalej, i tak dalej. Jak twórcy w swoich dziełach ukazują niespełnioną miłość? (Orfeusz i Eurydyka) W jaki sposób twórcy w swoich dziełach przedstawiają ludzkie słabości? (Pandora) Jaki obraz człowieka w sytuacji wyboru przedstawiają twórcy? (Pandora, Orfeusz i Eurydyka) Motyw kobiety w tekstach kultury. (Eurydyka, Pandora, Demeter, Kora, Atena, Afrodyta…) Jaki obraz człowieka w sytuacji wyboru przedstawiają twórcy? (spór o wybór najpiękniejszej bogini!) Treny Jana Kochanowskiego Tak, ja też przewracam oczami, kiedy widzę to nazwisko. Naprawdę, nie czerpię żadnej przyjemności z katowania niewinnych uczniów twórczością tego pana. Niestety, muszę przyznać, że cykl trenów jest niemalże niewyczerpanym źródłem motywów. Co poza miłością ojca do córki? Motyw dziecka, śmierci, mędrca (i mądrości), filozofa, przemiany duchowej, snu, tragedii, cierpienia… W jaki sposób twórcy w swoich dziełach przedstawiają ludzkie słabości? (śmierć i niemożność pogodzenia się z utratą bliskiej osoby) Jaki obraz człowieka w sytuacji wyboru przedstawiają twórcy? (rozterki filozoficzne) Jak twórcy w swoich dziełach przedstawiają śmierć? (śmierć Urszulki – przedwczesna) Czym mogą być wspomnienia w życiu człowieka? (wspomnienia o Urszulce, Tren XIX – Sen – wspomnienia o matce) Jak postrzegana jest mądrość w tekstach kultury? (Tren IX) Pan Tadeusz Chociaż jest to jedna z podstawowych lektur (mieści się w top 3, jeżeli chodzi o przydatność), to praktyka pokazuje, że najmniej osób ją czyta, a co za tym idzie – najwięcej się pogrąża. Bo znowu, jeżeli pominiemy sam gatunek literacki, który reprezentuje, to mamy tutaj całą kopalnię motywów: zwyczaje i obyczaje szlacheckie, motyw zabawy, maski, zabójstwa, miłości, tańca, muzyki, polowania, zamku, domu, księdza, relacji młodych ze starymi, bogatych z biednymi, znów: przemiany duchowej, winy i kary, przebaczenia, ślubu, patriotyzmu, polskości… Jak twórcy w swoich dziełach ukazują niespełnioną miłość? (Soplica i Ewa) W jaki sposób artyści w swoich dziełach ukazują różnice społeczne? (szlachta i szlachta zaściankowa) W jaki sposób twórcy w swoich dziełach przedstawiają ludzkie słabości? (pijaństwo Soplicy) Jak twórcy w swoich dziełach przedstawiają krainy szczęścia i dostatku? (Soplicowo) Jaki obraz człowieka w sytuacji wyboru przedstawiają twórcy? (Soplica po podaniu czarnej polewki, Klucznik po spowiedzi Soplicy) Jak twórcy w swoich dziełach przedstawiają śmierć? (powód do zemsty) Czym mogą być wspomnienia w życiu człowieka? (źródło poczucia winy – spowiedź Soplicy) Lalka Jeżeli myślałeś (myślałaś), że ten tekst nie pojawi się w moim zestawieniu, to jakże naiwne było Twoje myślenie. Ta cegiełka jest absolutnym numerem jeden, jeżeli chodzi o wszelkie zbiory motywów i toposów (nie, to nie jest to samo). Prus się postarał, żeby uprzyjemnić / uprzykrzyć (niepotrzebne skreślić) życie swoim czytelnikom. Ale! Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło: jeżeli już poświęcisz się i przeczytasz te niespełna 700 stron, to na 95% znajdziesz tam motyw, który trafi Ci się na maturze. Zapożyczenia? Proszę bardzo! Miłość? Nie ma sprawy! Miasto? Są nawet dwa! Wieś? Bez problemu! Podobnie jak pamiętnik, sklep, podziały społeczne, bogactwo, bieda, choroba, cierpienie, wojna, powstanie, Żyd, naukowiec, wynalazki, sposoby spędzania wolnego czasu, relacje młodych ze starymi, bogatych z biednymi, flirtu, muzyki (i muzyka!), śmierci, poświęcenia, pokonywania przeciwności… Jak twórcy w swoich dziełach ukazują niespełnioną miłość? (Wokulski i Izabela) W jaki sposób artyści w swoich dziełach ukazują różnice społeczne? (warstwy społeczne: arystokracja, mieszczaństwo…) Jak twórcy przedstawiają w swoich dziełach różnice między pokoleniami? (Rzecki i Wokulski) W jaki sposób twórcy w swoich dziełach przedstawiają ludzkie słabości? (miłość i pieniądze) Czym mogą być wspomnienia w życiu człowieka? (Pamiętnik starego subiekta!) Jak postrzegana jest mądrość w tekstach kultury? (Ochocki – naukowiec) Inne teksty, które mogą się przydać i które (z jakichś powodów) całkiem często były przytaczane to: Wesele – przydatne w przypadku motywu ślubu/wesela, wszelkich tematów związanych z symbolami, zjawami, patriotyzmem i polskością. Dziady – szczególnie przydatna jest część III i II (w tej kolejności). Mamy tutaj motywy związane z walką w obronie ojczyzny oraz relacji człowieka z Bogiem. W II części wspomniane wyżej zjawy, a także obrzędy. Zbrodnia i kara – kolejna kobyła, którą jedni kochają, a drudzy nienawidzą, ale jeżeli chodzi o motyw miasta to jest to drugi (zaraz po „Lalce”) najczęściej przytaczany tekst. Poza tym uwielbiany temat psychiki zbrodniarza, a także tytułowych: zbrodni i kary. Ludzie bezdomni – ulubiony tekst przy tematach związanych z poświęceniem, nauką (i mądrością), nieszczęśliwą miłością oraz podziałami społecznymi. Ferdydurke – w tym roku groteska pojawiła się zarówno na maturze pisemnej (rozszerzonej), jak i ustnej. Ten tekst jest chyba najlepszym przykładem tegoż zabiegu. Poza tym mamy tutaj nowoczesność, nauczyciela, zdrobnienia i neologizmy. Granica – tutaj kłania się motyw kariery, pięcia się po szczeblach sukcesu, ale są też podziały społeczne, szeroko pojęta moralność, miłość, bohater dynamiczny. Przedwiośnie – jedna z moich ulubionych lektur 🙂 Motyw utopii, raju, stosunków ojciec-syn, matka-syn, przemiany wewnętrznej bohatera, podróży, dojrzewania (fizycznego i światopoglądowego), relacji bogatych z biednymi, miłości, miasta, wsi… Inny świat – idealny przykład w przypadku szeroko pojętej literatury wojennej czy obozowej. Poza tym odwrócony dekalog, praca, wpływ literatury na życie człowieka. Tango – jedna z ciekawszych lektur na poziomie liceum/technikum. Idealna do tematów związanych z różnicami międzypokoleniowymi i rodziną. Oczywiście polecam przeczytać wszystkie lektury, ale jeżeli już złapie Cię niemoc (jak bohatera „Ferdydurke” w starciu ze Słowackim 😉 ), to weź pod uwagę mój „ranking” i daj znać, jak Ci poszło. Powodzenia!
Obawia się tego, że zabicie Cara może jeszcze bardziej pogrążyć sytuacje Polski, może wzmóc represje ze strony aparatu carskiego, dlatego też jest przeciwnikiem zamachu. Uważa, że taki czyn może być hańbiący dla Polaka-rycerza wolności. Głowy państwa nie można atakować, zwłaszcza w taki podstępny sposób.

W wielu tekstach kultury znajdziemy portrety artystów jako wyjątkowych i obdarzonych wielkim talentem ludzi, oddanych sztuce , której tworzenie uważali za swoją największą powinność. Artystą wybitnym, obdarzonym zdumiewającym talentem , był Jan Kochanowski. Wyraz świadomości swojej wyjątkowości i nieśmiertelności artysta dał wyraz w Pieśni XXIV „Niezwykłym i nie lada piórem opatrzony“. Ma on pewność, że jego dzieła zapewnią mu wieczne życie w pamięci kolejnych pokoleń. Śmierć go nie przeraża ponieważ wierzy w swoją nieśmiertelność „(...) nie umrę ani mię czarnymi/Styks niewesoła zamknie odnogami swymi". Jest człowiekiem dumnym , gdyż osiągnął bardzo wiele, znalazłszy się na szczycie literackiego parnasu. Jest przekonany, że jego twórczość nie będzie ograniczona czasem i przestrzenią, gdyż przekroczy granice państw i epok. Jego dzieła będą znane nie tylko jego rodakom, ale także innym narodom. Przewiduje nawet jakie narody będą czytały jego dzieła:„O mnie Moskwa i będą wiedzieć Tatarowie,I róznego mieszkańcy świata Anglikowie,Mnie Niemiec i waleczny Hiszpan, mnie poznają,Niektórzy głęboki strumień Tybrowy pijają.“Wśród czytelników znajdą się więc Rosjanie, Tatarzy, Anglicy, Niemcy,Hiszpanie i pijający „strumień Tybrowy“ Włosi .Poeta nie chce by go opłakiwano po jego śmierci, „Niech przy próznym pogrzebie żadne narzekanie,/Żaden lament nie będzie ani uskarżanie“ ponieważ "Non omnis moriar"- nie wszystek umrze, bo będzie żył w swoich dziełach. Artystę zaangażowanego w sztukę , która jest najwyższą, jedyną warością , odnajdujemy w wierszu Kazimierza Przerwy -Tetmajera „ Evviva l’arte!" („niech żyje sztuka”). Tu artysta jawi się jako ktoś wybrany, natchniony przez Boga, a więc lepszy od zwykłych „zjadaczy chleba” . Dlatego jego powinnością jest głoszenie pochwały sztuki, a celem powinna być dbałość o nieśmiertelną sławę. Artysta bezgranicznie powinien być oddany sztuce , angażując w nią cały swój talent. Utwór jest swoistym manifestem uwielbienia i wywyższenia sztuki. Są tez artyści których zaangażowanie w tworzenie sztuki jest zależne od finansów ludzi , którzy nie są wrażliwi na sztukę. O takiej zależności opowiada film w reżyserii pt. „Amadeusz“. To historia wybitnego kompozytora Mozarta, który przez większość swego życia musiał się borykać z problemami finansowymi. Zamiast zająć się tworzeniem muzyki , absorbowały go codzienne sprawy, podczas gdy najważniejszym i podstawowym obowiązkiem twórcy powinno być korzystanie z całkowitej swobody twórczej. W wielu tekstach kultury przedstawiany jest prawdziwy artysta, stawiający przed sobą cel służenia sztuce , dla którego jest ona najwyższą wartością. (367 słów)

. 455 674 441 113 678 481 441 576

historia polski w tekstach kultury